استاندارد آسانسور بدون موتورخانه چیست

برای تسهیل حرکت افراد و بار در ساختمان، استاندارد آسانسور بدون موتورخانه شرایط و عملکرد ایمن و بهینه را فراهم می کند. امروزه آسانسورها به‌عنوان یکی از اصلی ترین وسایل رفاهی در ساختمان ها بسیار ضروری هستند و مالکان ساختمان ها برای ارائه سیستم های بهبود یافته به دنبال راه حل های به روز هستند. یکی از این نوآوری ها استفاده از آسانسور بدون موتورخانه است که از روش جدیدی برای جابه جایی آسانسورها استفاده می کند. آسانسور روملس یا آسانسور بدون موتورخانه، نوعی آسانسور است که برخلاف آسانسورهای معمولی، به فضای مستقلی برای نصب موتور و تابلو فرمان نیاز ندارد. در فرآیند نصب آسانسور بدون موتورخانه، موتور داخل چاله ای زیر سقف قرار می گیرد. همچنین، قیمت آسانسور بدون موتورخانه به سبب عدم نیاز به ساخت موتورخانه و صرفه جویی در مصرف برق، در بلند مدت می تواند مقرون به صرفه باشد. به دلیل عدم نیاز به فضای مستقل، آسانسورهای روملس انتخاب مناسبی برای ساختمان هایی با محدودیت ارتفاع محسوب می شوند. در ادامه به بررسی استاندارد آسانسور بدون موتورخانه به صورت مفصل پرداخته خواهد شد.

شرح استاندارد آسانسور بدون موتورخانه

شرح موارد استاندارد آسانسور بدون موتورخانه به صورت زیر می باشد:

• در بالاترین قسمت چاله آسانسور، باید یک دریچه برای خروج اضطراری و یک دریچه برای دسترسی به موتور در مواقع تعمیرات نصب شود. این مورد از مهم ترین بندهای استاندارد آسانسور بدون موتورخانه است.

 

• طبق استاندارد مذکور، تابلو فرمان در کنار بالاترین ایستگاه قرار می گیرد، زیرا در این نوع آسانسور، اتاقک آسانسور وجود ندارد. مکان قرارگیری تابلو فرمان باید به گونه ای باشد که دسترسی و دید به چاله و موتور به طور کامل فراهم شود.
• استاندارد آسانسور بدون موتورخانه در مورد مسیرهای دسترسی، فضاهای کاری، درب‌ها و دریچه‌های ایمنی نیز باید رعایت شود. به عنوان مثال، فضای اختصاصی برای قرارگیری تابلو باید مجهز به قفلی باشد که درب آن بدون کلید بسته و با کلید باز شود. در صورتی که نصب درب در این فضا مقدور نباشد، می توان با نصب قفلی با شرایط مذکور برای تابلو سه فاز و تابلو فرمان، شرایط استاندارد را رعایت کرد.
• آسانسورها برای خروج مسافران در مواقع اضطراری، به دو صورت برقی و دستی عمل می کنند. در حالت دستی، با استفاده از اهرم ترمز موتور که در فضای تابلو فرمان و سه فاز نصب شده و از طریق یک سیم بکسل به پشت موتور متصل است، امکان باز کردن فک ترمز و حرکت آرام کابین آسانسور به سمت نزدیک ترین طبقه فراهم می شود. در حالت برقی، باز شدن فک ترمز و حرکت موتور با استفاده از باطری های موجود در تابلو فرمان انجام می شود.

الزام رعایت استاندارد آسانسور بدون موتورخانه

جهت ایمنی ساکنان ساختمان، تمامی وسایل و دستگاه های مربوط به آسانسور بدون موتورخانه باید با استاندارد منطبق شوند. زیرا آسانسورها به دلیل ارتباط مستقیم با جان افراد، اجرای دقیق و صحیح استانداردهای تعیین شده را مستلزم هستند. همچنین، به دلیل ساختار متفاوت آسانسور بدون موتورخانه، باید با استانداردهای اختصاصی دیگری نیز سازگاری داشته باشد. برای شروع، باید در نظر داشت که فضایی در کف چاهک باید برای تمامی نوع آسانسورها تعبیه شود تا در مواقع اضطراری، امکان در امان ماندن مسافران یا تعمیرکاران را فراهم کند. همچنین، وسایل و قطعات متحرک باید در فواصلی مطمئن از افراد قرار گیرند تا احتمال برخورد با آن ها به حداقل برسد. در نهایت، فضای مورد نیاز برای چاهک آسانسور باید با ابعاد مناسبی طبق استاندارد آسانسور بدون موتورخانه تعریف شود تا حرکت کابین با سهولت انجام شود.

یکی از موارد مهم دیگر بندهای استاندارد آسانسور بدون موتورخانه ، شرایط تعمیرات است. به دلیل عدم وجود موتورخانه، تعمیرات باید به شکلی باشد که بازهم کابین آسانسور قابل دسترسی باشد. بنابراین، طبق استاندارد آسانسور بدون موتورخانه ، دسترسی به آسانسور باید از طریق سقف، دیواره های کناری و کف کابین امکان پذیر باشد. این شرایط همچنین امکان انجام عملیات امداد و نجات را در صورت بروز حوادث فراهم می کنند. همچنین، برای مقابله با قطعی برق، وجود ابزارآلات مناسب برای کنترل آسانسور نیز بر اساس استاندارد لازم است.

نصب آسانسور بدون موتورخانه طبق استاندارد

استاندارد آسانسور بدون موتورخانه ، برای نصب این نوع آسانسور، چند مرحله را در بر می گیرد. ابتدا، طراحان ساختمان باید مکان مناسبی را برای نصب آسانسور تعیین کنند و این مکان را خالی بگذارند تا در مراحل بعدی متخصصان نصب از دیواره های چاهک استفاده کنند. سپس، ریل ها برای قرارگیری چرخ های روان، در شرایط و موقعیت مناسب نصب می شوند. در مرحله بعد، سیستم یکپارچه کابین و قطعات سوار شده بر روی آن در میانه چاهک قرار می گیرد و در نهایت، درب ها در طبقات مختلف نصب و صفحات کنترل روی دیوار و در کنار درب هر طبقه قرار می گیرند.

تعمیرات آسانسور بدون موتورخانه طبق استاندارد

برای تعمیرات و بازرسی آسانسورهای روملس یا بدون موتورخانه، می توان از پنج موقعیت مختلف استفاده کرد. این موقعیت ها عبارتند از استفاده از دریچه های بیرونی چاه، سقف کابین، دریچه‌های دیوار کابین، کف چاهک و کفی. هر یک از این موارد شامل استانداردهای خاصی هستند که در ادامه به ترتیب مورد بررسی قرار خواهند گرفت.

دریچه های بیرون چاه آسانسور

بر اساس استاندارد آسانسور بدون موتورخانه ، هر چند تعمیرات و بازرسی آسانسورهای بدون موتورخانه از طریق پنج موقعیت مختلف امکان پذیر است، اما عملیات نجات اضطراری و تمام آزمون های دینامیکی (مانند آزمایش ترمز، تراکشن، پاراشوت، ضربه گیر و وسایل محافظت در برابر افزایش سرعت در هنگام صعود) باید از دریچه های بیرون چاه آسانسور بدون موتورخانه قابل انجام باشند.

سقف کابین آسانسور

برای انجام کارهای تعمیر، نگهداری و بازرسی در آسانسورهای بدون موتورخانه، به منظور ایمنی افراد و تجهیزات، نیاز است موارد زیر رعایت شوند:

• استفاده از وسیله ای مکانیکی مانند پارکینگ یا فیکس پلیت برای کنترل حرکت خطرناک کابین.
• استفاده از وسیله برقی ایمنی مانند میکروسوییچ به منظور جلوگیری از حرکت ناگهانی کابین، مگر اینکه وسیله مکانیکی غیرفعال باشد.
• فراهم کردن شرایط ایمن برای انجام عملیات تعمیر و نگهداری و همچنین خروج از محل کار.

دریچه های دیوار کابین آسانسور

بر اساس استاندارد آسانسور بدون موتورخانه ، در صورتی که درب یا دریچه های بازرسی در دیوار کابین وجود داشته باشند، باید موارد زیر رعایت گردند:

• ابعاد کافی برای انجام کارهای لازم از طریق این درب ها و دریچه ها فراهم شود.
• درب یا دریچه ها به طوری طراحی شوند که از سقوط به داخل چاه جلوگیری شود.
• درب یا دریچه ها به سمت بیرون کابین گشوده نشوند.
• این درب یا دریچه ها باید مجهز به یک قفل کلیدخور باشند که بسته و قفل شدن آن ها بدون نیاز به کلید امکان پذیر باشند.
• این درب یا دریچه ها باید مجهز به یک وسیله برقی ایمنی (میکروسوییچ) برای کنترل حالت قفل بودن باشند.
• این درب یا دریچه ها باید بدون روزنه و منفذ باشد و در نظر گرفتن مقاومت مکانیکی الزامات مربوط به دیوار کابین را برآورده نمایند.

چاهک آسانسور

شرایط استاندارد آسانسور بدون موتورخانه برای تعمیر، نگهداری و بازرسی ماشین آلات از چاهک به صورت زیر است:

• برای متوقف کردن کابین آسانسور، باید از وسیله ای با ظرفیت نامی و حداکثر سرعت آسانسور استفاده شود تا کابین به صورت مکانیکی متوقف شود و فاصله حداقل ۲ متر بین کف فضای کاری و پایین ترین قسمت کابین تامین گردد. همچنین، شتاب حرکت کندشونده این وسیله نباید از مقدار ایجاد شده توسط ضربه گیر بیشتر باشد.
• این وسیله مکانیکی باید قادر به متوقف نگه داشتن کابین باشد و عملکرد آن می تواند به طور دستی یا خودکار باشد.
• برای بازگشت آسانسور به حالت کارکرد عادی، فقط با استفاده از یک وسیله برقی که در خارج از چاه و در تابلو قفل شده قرار دارد، که فقط افراد مسئول به آن دسترسی دارند، انجام می شود.

کفی آسانسور

در صورتی که تعمیر و نگهداری یا بازرسی ماشین آلات از طریق کفی انجام می شود، باید به استاندارد آسانسور بدون موتورخانه به صورت زیر دقت شود:

• کفی باید به صورت دائمی ثابت باشد.
• اگر کفی در مسیر حرکت کابین قرار دارد، باید قابل جمع شدن باشد.

در صورتی که تعمیر و نگهداری یا بازرسی ماشین آلات از طریق کفی ای انجام می شود که در مسیر حرکت کابین، وزنه تعادل یا وزنه بالانس قرار دارد، باید به شرایط زیر توجه شود:

• کابین باید با استفاده از وسیله مکانیکی (مطابق با بند ۶-۴-۳-۱ الف و ب) متوقف شود.

در صورت نیاز به حرکت کابین، مسیر حرکت باید با متوقف کننده‌های قابل حرکت محدود شود تا کابین در شرایط زیر متوقف شود:

• حداقل دو متر بالاتر از کفی، چنانچه کابین در جهت پایین به سوی آن حرکت می کند.
• زیر کفی مطابق بند ۵-۷-۱-۱-ب، پ و ت، چنانچه کابین در جهت بالا به سوی آن حرکت می کند.

استاندارد کفی آسانسور بدون موتورخانه

بر اساس استاندارد آسانسور بدون موتورخانه ، کف آسانسور باید به گونه ای طراحی شود که بتواند وزن دو نفر را در هر قسمت تحمل کند، بدون اینکه در صورت ورود آن‌ها با وزن ۱۰۰۰ نیوتن در سطح ۲ متر در ۲ متر، به شکل دائمی تغییر شکل دهد. همچنین، این کف باید دارای ابعاد مناسبی برای حمل وسایل سنگین باشد و مجهز به مقاومت مکانیکی برای تحمل بارهای وارده باشد. طبق بند ۸-۱۳-۳ استاندارد، آسانسور باید همچنین با یک نرده مجهز شود. همچنین، برای اطمینان از ایمنی، شرایط زیر باید رعایت شود: ارتفاع پله بین سطح کفی و تراز دسترسی بیشتر از ۰/۵ متر نباید باشد. هیچ توپی با قطر ۰/۱۵ متر از هر فاصله بین کفی و آستانه در دسترسی نباید بتواند عبور کند. و فاصله افقی هر شکاف بین لنگه کاملا باز درب طبقات و لبه کفی نباید از ۰/۱۵ متر بیشتر باشد. مگر اینکه تمهیدات اضافی برای جلوگیری از سقوط به درون چاه آسانسور در نظر گرفته شده باشد.

همچنین مطابق استاندارد آسانسور بدون موتورخانه هر کفی جمع شو باید:

• به وسیله یک سیستم ایمنی برقی مطابق بند ۱۴-۱-۲، مجهز شود تا هنگام جمع شدن کفی، موقعیت آن کنترل شود و تا جایی که جمع شده، دارای مقاومت مکانیکی برای تحمل بارهای وارده توسط وسایل سنگین باشد.
• با وسایلی مجهز شود که آن را در وضعیت کار یا خروج از وضعیت کاری قرار دهند. عملیات انجام شده باید توسط چاهک یا وسایلی که خارج از چاه قرار دارند و تنها افراد مسئول به آن دسترسی دارند، قابل انجام باشد.
• در صورتی که دسترسی به کفی از طریق درب طبقات امکان پذیر نباشد، باید باز شدن درب دسترسی هنگامی که کفی در موقعیت کاری (موقعیت فعال کفی) نمی باشد، غیر ممکن باشد و یا راه حل جایگزینی برای جلوگیری از سقوط افراد به درون چاه، فراهم شود.