ویژگی های روانشناس کودک خوب
کودکان و نوجوانان به دلیل حساسیت های ویژه ای که در هر سنی دارند، ممکن است نیازها و خواسته های متفاوتی داشته باشند و در عین حال والدین نیز انتظارات و خواسته هایی از آنان داشته باشند، پس مشاوره کودک و نوجوان میتواند این نیازها و خواسته ها را هماهنگ نماید.
آنچه در این مقاله می‌خوانید :
ویژگیهای یک روانشناس کودک خوب
هر روانشناس کودک، با شخصیت خاص خودش وارد رابطه درمانی میشود. شخصیت فردی روانشناس کودک بر روی رابطه درمانی اثر میگذارد. هر روانشناس کودک می تواند با توجه به ویژگی ها و توانایی های خود در پیشبرد اقدامات وارد شود. از طرفی هر روانشناس کودک میتواند دارای ویژگی هایی باشد که رابطه مطلوبی را با کودک بنا گذاری نماید. این ویژگی ها برای یک روان شناس کودک شامل موارد زیر است:
۱_موافق بودن
۲_در تماس با کودک درونی بودن
_پذیرنده بودن
۴_از نظر عاطفی فاصله داشتن
۵_ارتباط با سایر افرادی که با کودک کار می کنند.
۶_درگیر کردن والدین
اکنون به شرح مختصر هر کدام پرداخته خواهد شد:
۱_موافق بودن: یعنی کودک بتواند روانشناس کودک را به عنوان فردی امین و معتمد بپذیرد. لازم است روان شناس کودک، دارای شخصیتی یکپارچه، هماهنگ، صادق، موافق و دارای ثبات باشد. کودک، فرد ناموافق و کسی که تلاش می کند تا ایفای نقش نماید را تشخیص می دهد و با او هماهنگ نمی شود.
۲_در تماس با کودک درونی بودن: روانشناس کودک، با وجود بزرگسال بودن، نباید دنیای کودکی خود را از دست بدهد، زیرا قسمتی از شخصیت او را تشکیل می دهد. این تماس به معنای بچه گانه بودن و بازگشت به دوران کودکی نیست. بلکه به معنای ارتباط مستقیم و بدون واسطه با دنیای کودکی است. در این صورت، احتمال ارتباط موفقیت آمیز افزایش می یابد. در این صورت شرایطی برای کودک ایجاد می شود تا احساسات کنونی اش را بشناسد و با آنها مواجه شود.
۳_پذیرنده بودن: اگر می خواهیم کودکان را به کشف موضوعات خصوصی و بخش نهان کودک تشویق کنیم ،به عنوان روانشناس کودک لازم است رفتار پذیرنده ای داشته باشیم. با این روش اعتماد در کودک ایجاد می شود.
۴_از نظر عاطفی فاصله داشتن: یک روانشناس کودک لازم است برای پذیرنده بودن، فاصله عاطفی نیز داشته باشد. روانشناس کودک نه تنها باید از پریشانی عاطفی جلوگیری کند بلکه باید سعی کند تا از بروز پاسخ های عاطفی در ارتباط با مسائل کودک اجتناب کند.
۵_ارتباط با سایر افرادی که با کودکان می کنند: حتما برایتان اتفاق افتاده است که با توصیه مربی مهد کودک یا مدرسه کودک را به مراکز مشاوره و روانشناسی بیاورید، در واقع بیشتر والدین اگر دنبال مشاور می‌گردند به این دلیل است که معلمان آنها نگرانی‌هایی را از رفتار و وضعیت تحصیلی کودک ابراز کرده اند. همچنین ممکن است پزشک متخصص اطفال، کودک را به این مرکز ارجاع داده باشد، مهم است که مشاور کودک با این افراد در ارتباط باشد. بی شک تمایل به ارتباط و همکاری با این افراد می‌توانند در موفقیت روند درمان کمک کننده باشد.
۶_درگیر کردن والدین: درمانگر کودک شما باید تمایل زیادی برای ارتباط منظم با شما نشان دهد، این ارتباط میتواند در زمینه‌ی روشهای صحیح فرزند‌پروری، پیشنهاد در مورد نحوه برخورد صحیح با کودک در شرایط مختلف خارج از محیط مرکز مشاوره و…. باشد. قطعا شما والدین نیز سوالاتی از مشاوره کودک دارید و می‌خواهید تغییرات رفتاری و گفتاری کودک در خانه را با او در میان بگذارید، مشاور باید مشتاق شنیدن آنها باشد.
در صورت مشاهده موارد زیر در فرزندتان بهتر است قبل از هرگونه برداشت یا اقدام به تغییر در رفتار با روانشناسان موضوع را درمیان بگذارید. چرا که در اغلب موارد تشخیص اختلالات کار بسیار دشواری است و باید توسط افراد متخصص تایید شود.
مشکلات:
۱-احساس اضطراب و نگرانی در کودک
نگران شدن و اضطراب داشتن کودکان و نوجوانان در برخی موارد حساس یک امر عادی است و در راستای بقای آنها می باشد. مثلاً در زمان اعلام نتایج امتحانات، روبرو شدن با افراد غریبه، تنهایی و تاریکی.
اما اگر این اضطراب پر تکرار شد و قسمت عمده ای از زندگی کودک و نوجوان را تحت تاثیر قرار داد دیگر عادی نیست. مثلا وقتی والدین شان از منزل بیرون می‌‌روند نگران آنها می‌شوند که نکند اتفاقی برایشان افتاده باشد . خلاصه همیشه نگران هستند کسی بمیرد یا بدبخت شوند یا از مدرسه بیرونشان کنند و… این کودکان و نوجوانان بالاخره چیزی برای نگران شدن درباره‌اش پیدا می‌کنند.
بهتر است علایم جسمی نگرانی کودکتان را به دقت بشناسید چرا که گاهی کودکان اضطراب و نگرانی خود را به زبان نمی‌آورند و در شرایط مختلف دچار عرق کردن، سرخی چهره، سرگیجه وحتی حالت غش می‌شوند. پس باید این موارد را با مشاور کودک در میان بگذارید.
۲-داشتن حالت افسردگی طولانی کودک
در این موارد کودک یا نوجوان همواره ناراحت است، نمی خندد، هیچ اتفاق خوشایندی باعث خوشحالی او نمی شود، همواره در غصه هایش به سر می برد و والدین هر چه تلاش می کنند نمی توانند حواس او را پرت کنند. در برابر اتفاقات کوچک و بزرگ گریه می کند و نمی تواند جلو گریه خودش را بگیرد.
کودکان و نوجوانان معمولاً درباره افسردگی و ناراحتی خودشان حرف نمی‌زنند ولی با رفتارشان نشان می‌دهند که افسرده هستند. حتی ممکن است برای نشان دادن غصه و ناراحتی شان قوانین را نیز رعایت نکنند کارهای خلاف انجام دهند، بنابراین با دیدن نشانه هایی از این دست حتما به یک روانشناس کودک یا روانپزشک مراجعه کنید.
۳-همواره عصبانی بودن کودک
اگر فرزندتان همیشه عصبانی به نظر می‌رسد یعنی : اغلب با دیگران دعوا می‌کند حتی با افراد بزرگتر از خودش ممکن است اختلال پرخاشگری داشته باشد. این کودکان با داد و فریاد، از بین بردن وسایل خودشان و دیگران، آسیب زدن به خود و دیگران و … به خواسته هایشان می رسند. حتی اغلب این افراد به حیوانات نیز آسیب می زنند و از این کار لذت می برند. اگر فرزند شما نیز اینگونه رفتار می کند پس باید این موضوع را با مشاور کودک یا روانشناس کودک در میان بگذارید.
۴-اوتیسم
کودکان اغلب دوست دارند با دیگر همسالان خود بازی کنند و حتی در سنین نوجوانی هم بیشتر در بین گروه همسالان خود زندگی می‌کنند و اینگونه استقلال خود از خانواده را نشان می دهند. پس گوشه گیری و تنها ماندن آنها کاملا مشهود می باشد. در برخی موارد کودکان و نوجوانان حتی از برقرار کردن ارتباط چشمی با دیگران ابا دارند، دوست ندارند بغل و نوازش شوند، بیشتر دوست دارند با اشیا بی جان، گوشی، تبلت و … بازی کنند تا با دوستان و اعضای خانواده. در صورت مشاهده این موارد بهتر است که زودتر به یک متخصص مشاور کودک مراجعه کنید.
۵-اختلال اضطراب جدایی
بودن در کنار خانواده از ویژگی های دوران کودکی است اما اگر این مسئله در حدی باشد که حتی اجازه انجام کارهای روز مره را نیز به والدین ندهد ممکن است اختلال اضطراب جدایی داشته باشد. در این موارد کودک دوست ندارد از چیزهایی که به آنها وابستگی عاطفی دارد جدا شود. مثلا در صورت رفتن به مهد دائما گریه می کند و پدر یا مادرش را می خواهد، نوجوان دائما به والدینش زنگ می زند و از رفتن به اردوهای چند روزه کاملا خودداری می کند. در بزرگسالان نیز ممکن است این اختلال مشاهده شود ولی بسیار نادر است. همه این‌ها به نوعی دچار اضطراب جدایی هستند و باید با مشاوره کودک به حل مشکل آنها کمک شود.
۶-داشتن احساس گناه (مسئولیت)
بیشتر این کودکان والدینشان طلاق گرفته اند و یا از هم جدا شده اند و خود را مقصر می دانند. از آنجایی که این کودکان درباره خانواده و مراقبت از خواهر و برادرهایشان احساس مسئولیت شدیدی دارند، ممکن است دچار اضطراب و استرس زیاد شوند.
در سایر موارد ممکن است فرزندتان هنگام امتحانات دچار دل درد و تهوع شود و تپش قلب او را آزار دهد، این نشانه ها ممکن است بر اثر این اختلال باشد که در این صورت باید حتماً به روانشناس کودک، مشاور کودک یا روانپزشک مراجعه کنید.
۸-اختلال تمرکز و توجه
این اختلال که در کودکان شایع است به صورت عدم توانایی در تمرکز و توجه تشخیص داده می شود. در این موارد کودک نمی تواند بر روی موضوع خاصی تمرکز کند، حواسش به راحتی پرت می شود. به طور کلی ممکن است کودک :
- نتواند کاری که به او سپرده اید را انجام دهد (آن را فراموش کند یا نتواند روی آن تمرکز کند. مثلا نتواند یک پازل متناسب با سنش را در مدت متعارف حل کند).
- در راه بازگشت به خانه یا در زمان بیرون رفتن به راحتی حواسش پرت می شود و هدفش را فراموش می کند.
- نمی تواند تکالیفش را تمام کند و در زمان مشق نوشتن خیلی بازیگوشی می کند.
- در مدرسه نمی تواند روی در س تمرکز کند و نمراتش به نسبت هوشش خیلی پایین تر می شود.
۹-اختلال عدم تمرکز و توجه- بیش فعالی
اختلال کم‌توجّهی – بیش‌فعالی (به انگلیسی: Attention-deficit hyperactivity disorder) به صورت مخفف: ADHD یک اختلال رفتاری رشدی است که در آن کودک توانایی دقت و تمرکز بر روی موضوع خاصی را نداشته و و دارای فعالیت بدنی غیر معمول می باشد.
۱۰-زندگی در رویای گذشته کودک
اگر فرزند شما دلبستگی زیادی به گذشته و اتفاقات رخ داده در آن زمان دارد و به صورت افراطی در خاطرات آن زمان غرق شده باشد لازم است با مشاور کودک درباره فرزندتان مشورت کنید.
۱۱-تغییر در عادات روزانه کودک
تغییر ناگهانی در رفتار روزمره می تواند گواهی از یکسری اتفاقات ناخوشاید (سو استفاده جنسی، ترس شدید، افسردگی، سردر گمی اجتماعی و …) باشد. در این صورت کودک یا نوجوان به صورت ناخواسته یا خواسته در رفتارش تغییرات ایجاد می کند مثلا :
۱- صبح زود از خواب می پرد
۲- شبها کابوس می بیند
۳- بعد از بیدار شدن کاملا لخت است و نمتواند از تخت خواب بلند شود
۴- نسبت به گذشته زیادتر یا کمتر می خورد
۵- دچار افت تحصیلی شده است
۶- بیشتر با دوستان ناباب نشست و برخواست دارد
۱۲-مشکلات گفتاری
اگر کودک شما از ناتوانی‌های گفتاری همچون مشکلاتی در تلفظ کلمات رنج می‌برد، گفتار درمانی میتواند رشد زبانی، ارتباط و مهارت‌های زبانی کاربردی کودک شما را بهبود ببخشد.
گفتار درمانی روشی درمانی است که گفتار کودک و توانایی او را در درک و استفاده از زبان، حتی در ارتباط غیرکلامی، بهبود می‌بخشد. متخصصان گفتار، یا آسیب‌شناسان گفتار کلینیک تخصصی جایروس این خدمات را به شما ارائه می‌دهند.
چه موقع نیاز داریم به گفتار درمان مراجعه کنیم؟
۱- تأخیر در شروع گفتار در کودکان
۲- اشکال در تلفظ اصوات گفتاری
۳-عدم برقراری ارتباط کلامی یا غیر کلامی از سوی کودک
۴-کم شنوایی یا ناشنوایی
۵-اشکال در درک کلام
۶-اختلال در بلع
۷-در صورت تشخیص بروز هر یک از اختلالات فلج مغزی، اوتیسم، اختلال یادگیری
۸. اختلال در صدا
۹. بصورت کلی هر اختلالی که در دوران کودکی یا بزرگسالی بر درک یا بیان گفتار ویا کیفیت صدا یا عمل بلع تأثیر منفی بگذارد.
در کلینیک تخصصی کودک و خانواده جایروس ارزیابی کودک توسط متخصصین این مرکز انجام می شود و پس از ارزیابی؛ درمان کودک به روش دارویی یا غیردارویی توسط کادر متخصصین این مرکز انجام می شود.
مشکلات کودکان خود را جدی بگیرید. گاه برخی از رفتارها به نظر شما طبیعی به نظرم می رسد اما عدم رسیدگی به آن ها و تداومشان می تواند سبب آسیب آن ها در آینده شود.
در صورتی که هر مشکل و رفتار غیر طبیعی را در مدتی طولاتی در فرزند خود مشاهده کردید بهتر است هر چه سریع تر با متخصصین کودک مشورت کنید.