پیکان ، خودرویی با خاطرات قدیمی
پیکان خودرویی است که از روزگاران گذشته یادآور خاطرات بچه های دهه شصتی در ایران است.از این خودروی زیبا با موتور پر قدرت انگلیسی هر چه بگویم کم گفته ام. طرح اصلی خودروی پیکان متعلق به شرکت تالبوت انگلستان است که خود از زیر مجموعه های کمپانی روتس محسوب می شد.
بعد ها در سال ۱۳۴۷ کمپانی آمریکایی کرایسلر اقدام به خرید گروه کمپانی های روتس کرد و از آن تاریخ به بعد پیکان ها با لیفت فیس های متفاوتی در کشور عزیزمان ایران تولید و روانه بازار خودروهای داخلی گشت.در این مقاله به بررسی کامل تاریخی پیکان خواهیم پرداخت.
آنچه در این مقاله می‌خوانید :
تاریخچه
روند مونتاژ خودرو در ایران خودرو به همین شکل تا سال ۱۳۶۴ ادامه پیدا کرد و تا این سال کماکان قطعات اصلی از خارج وارد و شرکت ایران خودرو آن‌ها را مونتاژ می‌نمود و در کنار آن قسمت‌هایی مانند بدنه، رادیاتور، شیشه و کمک فنر عقب و جلو در ایران تولید می‌شدند.
در سال ۱۳۶۴ خط تولید پیکان در کرایسلر انگلستان متوقف گردید و با شرکت پژو فرانسه ادغام گردید. بنابراین ایران خودرو با کاهش دستگاه انتقال قدرت اصلی مواجه گردید و تولید پیکان از سقف بیش از ۷۰ هزار دستگاه در سال ۱۳۶۳ به سه هزار دستگاه در سال ۱۳۶۸ افت پیدا کرد. در این سال کارخانه پژو موافقت نمود ایران خودرو با بکار بردن سیستم تعلیق و موتور پژو ۵۰۴ بر روی بدنه پیکان، تولید پیکان را همچنان ادامه دهد که این رویه تا حدود شش سال دوام داشت.
بعد از آن با تولید قطعات لازم در ایران، پیکان۱۶۰۰ در شهریور ماه ۱۳۷۱ تولید گشت و تولید آن تا ۲۵ اردیبهشت سال۱۳۸۴، در حدود ۱۳ سال ادامه پیدا کرد. در روز ۲۵ اردیبهشت سال ۱۳۸۴ بعد از گذشت ۳۸ سال و تولید دو میلیون و ۲۹۵ هزار دستگاه، تولید پیکان متوقف گردید و آخرین پیکان تولیدی به موزه فرستاده شد. بعد از آن خط تولید پیکان با سمند (خودرو) و رنو ال ۹۰ (لوگان) جایگزین گردید.
احمد خیامی در بین مدل‌های تولیدی گوناگون برندهای مختلف گروه روتس، مدل هیلمن هانتر را جهت تولید در ایران انتخاب کرد چراکه تولیدات هیلمن ارزان‌ترین مدل‌های خانوادهٔ آرو بودند. البته همان‌طور که در قسمت اول گفته شد، در سال ۱۹۶۷ مقارن با ۱۳۴۶ شمسی هیلمن، آرو را در دو مدل مینکس و هانتر تولید می‌کرد.
مینکس مدلی ارزان‌تر و با موتور ضعیف‌تر ۱۴۹۶ سی‌سی و هانتر مدلی لوکس‌تر با موتور ۱۷۲۵ سی‌سی بود که احمد خیامی مدل هانتر را برگزید. در سال اول تولید پیکان در ایران یعنی سال ۱۳۴۶، این خودرو در یک مدل و با دو جلوپنجرهٔ مختلف تولید می‌شد.
یکی چراغ‌های گرد مشابه هیلمن هانتر ۱۹۶۶ و ۱۹۶۷ و دیگری با جلوپنجرهٔ مدل‌های تولید سینگر و چراغ‌های موسوم به خربزه‌ای. البته مدل دوم همان هیلمن هانتر بود فقط جلوپنجره‌ای مشابه مدل تولیدی سینگر داشت و ازلحاظ سطح تجهیزات تفاوتی با هانتر نداشت. هردوی این مدل‌ها دارای سپرهای شمشیری کوتاه و داشبورد پلاستیکی تخت موسوم به داشبورد وانتی و موتور ۱۷۲۵ سی‌سی بودند.
دوستان عزیزی که قصد خرید لوازم یدکی پیکان اصل و با کیفیت را دارند می توانند از وبسایت دولوکس کار نماینده رسمی شرکت دیناپارت سفارش دهند.
مدل‌های پیکان
کارلوکس: تولید آن از سال ۱۳۴۶ شروع گردید و دارای حجم موتور ۱۷۲۵ سی‌سی بود. این مدل پیکان دارای نوارهای فلزی و آب کروم کاری در جای کنار بدنه، داشبورد چوبی و همچنین سپرهای استیل کوتاه بود.
- دولوکس: تولید آن از سال ۱۳۴۶ آغاز گردید.
- استیشن
- وانت
- تاکسی
- اتوماتیک سال ۱۳۴۹ به تولیدات اضافه شد
پیکان جوانان
پیکان جوانان نوستالژی‌ترین خودرو برای جوانان قدیم ایران است. اگر بخواهیم از ماشین اسپرتی نام ببریم که در دهه ۵۰ و ۶۰ به شدت در میان اقشار متوسط جامعه پرطرفدار بود؛ بدون شک باید از تیپ جوانان اتومبیل شماره یک ایران خودرو در آن زمان‌ها صحبت کنیم. جالب است، هنوز هم افرادی هستند که به این ماشین اسپرت قدیمی، علاقه زیادی داشته و در پارکینگ خود به دقت از آن مراقبت می‌کنند تا خاطرات خود را با کمک آن زنده نگهدارند.
پیکان جوانان با هدف تولید محصولی جوان‌پسند، مردمی و با ظاهری اسپرت در دهه ۵۰ تولید شد. اگر بخواهیم از تفاوت‌های ظاهری این مدل با نسخه‌های قبلی تولیدشده یعنی کارلوکس و دولوکس نام ببریم؛ باید اشاره کنیم که بیشتر تغییرات در نمای جلویی خودرو است. از نمونه این تغییرات می‌توان به جلو پنجره جدید و چراغ‌ها اشاره کرد.
چراغ‌های جلو که در دو مدل قبلی، مستطیلی و یک‌پارچه بود؛ حالا در قالب دو چراغ گرد در دو طرف ماشین (به صورت کلی چهار چراغ) خودنمایی می‌کرد. البته در کنار همه این موارد نمی‌شود از رنگ‌های اختصاصی که برای بدنه استفاده می‌شد، چشم‌پوشی کرد.
مشخصات فنی خودرو پیکان جوانان
پیشرانه این تیپ، همانی است که در دو نسخه قبلی (دولوکس و کارلوکس) استفاده شده بود؛ تنها با این تفاوت که موتور پیکان جوانان از دو کابراتور کمک می‌گرفت. ماشین محبوب قدیمی ایران مجهز به حجم موتور ۱۷۲۵ سی‌سی بود و ۴ سیلندر آلومینیومی ۸ سوپاپه داشت. حداکثر قدرت پیشرانه آن، ۴۸ اسب بخار در ۵۲۵۰ دور در دقیقه و حداکثر گشتاور آن، ۱۱۰ نیوتون متر در ۳۲۰۰ دور در دقیقه بود.
شتاب صفر تا صد پیکان جوانان ۱۴.۸ ثانیه و مخزن سوخت آن دارای گنجایشی معادل ۴۵ لیتر در هر باک است. سیستم گیربکس آن ۴ دنده و البته دستی بوده و در نهایت، سرعت ۱۴۰ کیلومتر بر ساعت را پشتیبانی می‌کند.
نکته مهم: پیشرانه ۱۷۲۵ سی‌سی تنها در نسخه‌های ساخته‌شده اولیه خط تولید روی پیکان جوانان استفاده می‌شد و پس از آن با حجم موتور ۱۶۰۰ سی‌سی به فروش رسید.
پژو آردی
در اواسط دههٔ ۷۰ شمسی پیکان پرتیراژترین خودروی کشور بود که توسط ایران‌خودرو تولید می‌شد. در سوی دیگر همین شرکت چند سالی بود که پژو ۴۰۵ را مونتاژ می‌کرد که در آن دوران خودرویی گران‌قیمت محسوب می‌شد و هرکسی توان خرید آن‌را نداشت؛
بنابراین ایران‌خودرو تصمیم گرفت دو خودروی پیکان و پژو ۴۰۵ را با یکدیگر ترکیب کرده و خودرویی با قیمت مناسب به بازار عرضه کند. بدین ترتیب تصمیم گرفته شد که اتاق پژو ۴۰۵ بر روی موتور و سیستم انتقال قدرت پیکان نصب گردد. ایران‌خودرو قصد داشت با این خودرو هم رقیبی برای پراید سایپا ارائه کند و هم جایگزینی برای زمان توقف تولید پیکان داشته باشد.
اما بااین‌وجود ترکیب این دو خودرو کار ساده‌ای نبود چراکه پژو ۴۰۵ خودرویی دیفرانسیل جلو و پیکان دیفرانسیل عقب بود؛ بنابراین در میانهٔ شاسی ۴۰۵ جایی برای تعبیهٔ میل‌گاردان طراحی شد و تغییراتی هم در دیوارهٔ بین موتور و اتاق ایجاد شد تا گیربکس پیکان در آن قرار گیرد.
در عقب هم فنرهای شمش پیکان جایگزین فنرهای ۴۰۵ شد تا بتواند دیفرانسیل پیکان را نگه دارد. این خودرو پژو آردی مخفف Rear Drive یا دیفرانسیل عقب نام گرفت. همچنین برای تمایز آن با ۴۰۵ نیز از اتاق قدیمی قبل از فیس‌لیفت پژو ۴۰۵ برای آردی استفاده شد.
سرانجام تولید پژو آردی در سال ۱۳۷۷ آغاز شد و با قیمتی بیشتر از پیکان و کمتر از ۴۰۵ به بازار عرضه گردید.
هانتر MK4
در سال ۱۹۷۴ بازهم فیس‌لیفت بر روی هیلمن اعمال و هانتر MK4 عرضه شد. در هانتر MK4 جلوپنجره تغییر نمود، سپرها تغییر کرده و پهن‌تر شدند، راهنماهای جلو به داخل سپر انتقال یافتند، پنلی فلزی و راه‌راه به قسمت عقب خودرو اضافه شد که چراغ‌های عقب را هم در برمی‌گرفت و چراغ‌های دنده‌عقب نیز به زیر سپر منتقل شدند.
البته در مدل استیشن چراغ‌های دنده‌عقب به روی در صندوق بار انتقال یافتند. در مدل GT نیز رینگ‌های رواستایل با رینگ‌های دیگری جایگزین شده و خطوط رنگی جانبی هم حذف گردیدند.
همانند سابق مدل DL به‌عنوان مدل پایه و با تجهیزات کمتر و مدل‌های GL و سوپر با تجهیزات بیشتری عرضه می‌شدند. همزمان با این فیس‌لیفت برای اولین بار هانتر مجهز به راهنماهای جانبی روی گلگیر جلو شد که البته فقط در مدل GL نصب می‌شدند.
سینگر
سینگر هم مانند هیلمن، آرو را با دو نام ووگ (Vogue) و غزال (Gazelle) بتولید می‌رساند که ووگ نمونه‌ای لوکس و غزال مدلی ارزان‌قیمت محسوب می‌شد.
هرچند هردو لوکس‌تر از مدل‌های تولیدی هیلمن بودند. البته همان‌طور که اشاره شد سینگر از این نام‌ها قبلاً استفاده کرده بود و آرو را به‌عنوان نسل پنجم این دو نام عرضه نمود. ووگ در سال ۱۹۶۶ بتولید رسید و غزال یک سال بعد عرضه شد.
هردوی این مدل‌ها با ظاهری یکسان و با چراغ‌های مستطیلی (خربزه‌ای)، جلوپنجره خاص سینگر، قالپاق‌هایی مشابه هیلمن هانتر، داشبورد چوبی و بدون پنل عقب تولید می‌شدند و تفاوت آن‌ها فقط در سطح تجهیزات و موتور بود به‌طوری‌که غزال با موتور ۱۴۹۶ و تجهیزات کمتر و ووگ با موتور ۱۷۲۵ و امکانات و تزئینات کرومی بیشتر و به‌عنوان مدلی لوکس و نسبتاً گران‌قیمت بتولید می‌رسید.